Het zenuwstelsel (ZS) is ons communicatie systeem in het lichaam. Alle delen in je lichaam zijn via zenuwen met elkaar verbonden. Wanneer je je been bijvoorbeeld wilt bewegen, gaat er een signaal vanuit je hersenen via je zenuwen naar de spieren in je been.
Licht en elektriciteit zijn de bronnen die het zenuwstelsel gebruikt om te communiceren tussen de hersenen en de andere systemen in het lichaam.
Anatomisch gezien hebben we twee zenuwstelsels: het centrale zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg) en het periferische zenuwstelsel (31 paar zenuwen vanuit het ruggenmerg en 12 paar zenuwen vanuit de hersenstam).
| Het CZS (centrale zenuwstelsel) communiceert met het hele lichaam door het periferische zenuwstelsel en andersom. In de hersenen van het CZS communiceren neuronen met elkaar door synapsen en elektrische chemisch signalen. Deze communicatie gebeurt op 2 manieren: Autonoom: Dit zijn processen van het zenuwstelsel die je hersenen automatisch uitvoeren, zonder dat je erover nadenkt. Je kunt dit deel van het zenuwstelsel minder makkelijk beïnvloeden. Somatisch: Dit zijn functies die je beheert door erover na te denken. Je kunt bijvoorbeeld bedenken dat je je arm wil optillen, en dan doe je dat. |
Die twee subsystemen zijn hoe je zenuwstelsel zijn drie belangrijkste taken doet:
Zintuigen: je zenuwstelsel is een belangrijk onderdeel van hoe je hersenen informatie krijgen over de wereld om je heen. Deze baan valt onder het somatische zenuwstelsel.
Beweging: Je perifere zenuwen geven commandosignalen aan alle spieren in het lichaam die je bewust kunt aansturen. Ook dit valt onder het somatische zenuwstelsel.
Onbewuste processen: dit is hoe je hersenen kritieke processen uitvoeren die niet afhankelijk zijn van je gedachten erover. Voorbeelden hiervan zijn hartslag en bloeddruk. Deze baan is afhankelijk van je onwillekeurige /autonoom zenuwstelsel.
Dus fysiologisch gezien hebben we 2 soorten zenuwstelsel: het willekeurig ZS en onwillekeurig ZS.
Als je goed kan bewegen, voelen en signalen kunt registreren, dan is je willekeurig zenuwstelsel helemaal in balans.
Wanneer er verschillende problemen zijn zoals het niet bewust beleven van dingen, dan is er een disbalans in de onwillekeurige zenuwstelsel. Dat wil zeggen dat wat je voelt en hoe je je gevoel ervaart niet in balans zijn.
Als dat het geval is begint een serie van problematieken als stress en ziekten.
Om dit te voorkomen en/of de balans terugvinden is het belangrijk om te begrijpen hoe ons onwillekeurige (autonoom) systeem werkt.
Het onwillekeurig of autonoom zenuwstelsel regelt alle lichamelijke processen die niet onder bewuste controle staan, zoals ademhaling, hartslag en spijsvertering. Fijn toch, dat dit automatisch gaat?
Om het nog wat ingewikkelder te maken kunnen we deze verdelen in twee delen: het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel.
Je kent deze misschien als je vecht- of vlucht- en rust- en verteringssystemen.
Wanneer er gevaar is of je iets als een bedreiging ervaart, is je sympathische deel actief. Dit kun je ook wel zien als “het gaspedaal” van je lichaam. Deze helpt de mens om weg van het gevaar te komen. Fysiek zie je de hartslag en ademhaling versnellen, spieren trekken samen en adrenaline en cortisol worden geproduceerd om te kunnen vechten of vluchten. Als je rust ervaart en als je eet is het parasympatische zenuwstelsel actief. Dit kun je ook wel zien als de “rem”. In rust ontspant het lichaam (hartslag is normaal, de mens adem dieper, de spieren zijn in rust). Je lichaam heeft dan de tijd om te helen en om dingen te herstellen. In rust kan het immuunsysteem zijn werk doen.
Je kunt je vast voorstellen dat het gaspedaal en de rem in balans moeten zijn om goed te kunnen functioneren. Bij veel mensen wordt er echter alleen op het gaspedaal gedrukt. Als je continu “aan” staat, kan je systeem bijna niet meer tot rust komen.
De dingen die ons stress geven kunnen verschillen tussen:
Chronische stressoren zoals werkstress en/of financiële stress, rouw, negatieve relaties, nieuws; stimulans als licht, geluid, geuren, elektromagnetisme of suiker, slecht eten, roken en coffee; trauma’s als geboorte, zware ziektes, onveiligheid, ongeluk, mishandeling op fysiek en emotioneel niveau.
Deze stressoren creëren een disbalans tussen sympatisch (gaspedaal) en parasympatisch (rem). Als consequentie ervaren mensen teveel stress die chronisch kan worden. Hierdoor is de kans groot dat zij last hebben van slecht slapen, een slechte vertering en vermoeidheid en dat ze hierdoor ziek worden.
Hoe kan je zelf voorkomen dat je zenuwstelsel uit balans raakt of hoe kan je je zenuwstelsel terug in balans brengen?
Wat ik vooral zie in de praktijk is dat mensen zichzelf belasten met te veel “moetjes”. Ze geven zichzelf weinig ruimte om te rusten of nog erger: ze vinden het moeilijk om die tijd voor zichzelf te nemen, omdat ze zo gewend zijn om voor anderen te zorgen.
Tijd spenderen in de natuur, rustgevende muziek luisteren, spelen met je kinderen, yoga, meditatie, bewegen, gezond eten, hobby of activiteiten die je plezier geven zijn de basis om meer vanuit het parasympatische zenuwstelsel te leven.
Als je geen stress ervaart, is het makkelijker om tijd voor jezelf te maken. Als je dagelijks teveel stress ervaart is het ook makkelijker om die tijd te maken, omdat je hersenen te snel denken. Los daarvan blijven de verplichtingen altijd doorlopen. Je kan soms het gevoel hebben dat de “moetjes” nooit stoppen, en dat is waarschijnlijk ook niet in deze drukke wereld. Het doorbreken van de vicieuze cirkel begint bij jezelf!
Neem bijvoorbeeld 5 minuten per dag tijd om rustig zitten. Volg gewoon eens je ademhaling en probeer eens om dieper te ademen.
Of luister je favoriete of rustgevende muziek terwijl je je huis schoonmaakt, of ga wandelen in het park. Het hoeft niet lang te duren, maar maak er tijd voor.
Biodynamische craniosacraal brengt het onwillekeurige zenuwstelsel in balans op verschillende manieren.
Aan het begin van de sessie, focus ik op rust en stilte. Ik probeer jou daarmee in die ontspanning te krijgen. Op deze manier komt het lichaam meer in de parasympatische stand waarin het zelfgenezend vermogen van je lichaam actiever wordt.
Daarnaast zijn er verschillende manier om je lichaam dieper aan het werk te zetten, afhankelijk van wat je lichaam me communiceert.
Als je bijnieren en hersenstam bijvoorbeeld te actief zijn, dan maak ik het contact tussen beide. Door middel van aanraking laat ik het lichaam nog dieper in rust komen. Hierdoor gaan je hersenstam en bijnieren elkaar minder prikkelen, waardoor je nog dieper in rust komt.
Als ik voel dat je zenuwstelsel overal te actief is, focus ik op de neurale buis die begint in je hersenen en langs je ruggenmerg naar beneden loopt. Zo gaat dat deel van je lichaam zich ontspannen, waardoor je minder stress en fysieke spanning ervaart. Het voelt als een trommeling in je systeem die langzaam verdwijnt.
Er gebeurt ook iets in het lichaam als je chronische pijn hebt of shock en trauma ervaren hebt. Hierbij maakt het niet uit hoelang het geleden is. Dit heet “facilitated segment”.
Wat is “facilitated segment”?
In deze context moet het woord “facilitering” niet worden verward met een gevoel van natuurlijkheid, welzijn. In feite verwijst het naar het gemak waarmee een stoornis kan ontstaan.
Zenuwfacilitering verwijst naar de ontlading van impulsen langs het zenuwpad die kunnen leiden tot irritatie van hele regio’s van het zenuwstelsel.
Zenuwcellen communiceren met elkaar door middel van elektrische impulsen, die worden geproduceerd als reactie op bepaalde soorten stimulatie, bijvoorbeeld door druk en warmte of chemicaliën.
Als het een zenuw wordt gestimuleerd, bijvoorbeeld omdat de drempel die nodig is voor de geleiding van een impuls wordt gecomprimeerd, wordt de gezondheid van de zenuw verlaagd.
Een gefaciliteerd segment kan een enorme hoeveelheid impulsen ontladen. Hierdoor worden de irriterende impulsen naar de spieren, gewrichten en organen gestuurd.
Deze irritatie kan zich uitstrekken tot de hersenstam, waardoor een toestand ontstaat waarin het hele zenuwstelsel in een staat van hypergevoeligheid komt. In deze gevallen, worden bijna alle soorten prikkels als pijn ervaren. Ze produceren een verergering van andere symptomen. Zo kan het zijn dat jij ergens pijn ervaart in je rug, en dat je vervolgens op andere plekken last krijgt van vage klachten. Die blijken dan in verbinding te staan met elkaar, maar het kan zijn dat je dat niet door hebt.
Ik als therapeut kan deze segmenten herkennen en dus hun hypergevoeligheid verminderen.
Het CZS heeft 12 zenuwen. De meeste bekende zijn de trigeminus V en de vagus X
Een geïrriteerde vagus zenuw kan voor veel problemen zorgen bij de organen, zoals misselijkheid, afwijkingen in de hartslag, ademhalings- en spijsverteringsstoornissen.
De trigeminus kan hoofdpijn, aangezichtspijn of kaakproblematiek oorzaken.
Door biodynamische craniosacraal therapie kunnen deze klachten verminderd worden.
Vooral chronische klachten of ziekte kunnen makkelijk verlicht worden met een serie van behandelingen, omdat ik je hele systeem tot rust breng.